Justice as a Moral Responsibility in the Context of the Quran and Hadith

Document Type : Original Article

Author

استادیار پژوهشگاه قرآن و حدیث

Abstract

Justice is a fundamental ethical concept that has been examined from various perspectives. This study employs a descriptive-analytical approach, focusing on the teachings of the Quran and Hadith to explore justice from a normative standpoint. The central issue addressed is the meaning and implications of justice as a responsibility toward others in the ethical domain, as well as its relationship with other ethical concepts, such as benevolence and kindness. The findings emphasize that justice is a foundational concept, asserting that the practice of justice is the primary duty and responsibility of moral agents, particularly leaders. Justice, as an obligatory responsibility, establishes a framework within which benevolent and charitable actions can be effectively implemented. While ethical agents hold a responsibility to treat others equitably, this perspective of equality does not encompass the entirety of justice. Responsibility based on justice extends beyond mere equality and includes requirements for fairness and restitution, which give meaning to ethical concepts. Justice as responsibility necessitates balance and fairness between oneself and others, often compelling individuals to accept collective responsibility in various situations.
 


Keywords

References

فهرست منابع
* قرآن کریم.
** نهج البلاغه.
 
ابن مسکویه‌‌‌‌، احمد بن محمد. (1426ق). تهذیب الأخلاق و تطهیر الأعراق‌‌‌‌. بی‌جا: طلیعة النور‌‌‌‌.
 ابن شعبه حرّانی‌‌‌‌، حسن بن علی. (1404 ق). تحف العقول. ‏(محقّق‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌: علی اکبرغفاری). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
 ابن منظور‌‌‌‌، محمد بن مکرم. (1414ق). لسان العرب‌‌‌‌. ‏(چاپ سوم‌‌‌‌). بیروت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌: دار صادر.
اسلامی‌‌‌‌، سیدحسن. (1385). حدیث فضایل و اخلاق فلسفی. علوم حدیث‌‌‌‌. 11‌‌‌‌، 13‌‌۔36.
بستانی‌‌‌‌، فؤاد افرام‌‌‌‌. (1375). فرهنگ ابجدی. (چاپ دوم‌‌‌‌). تهران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌: نشر اسلامی.
پورمولا‌‌‌‌، سید محمد هاشم؛ غلامی‌‌‌‌، مرجان؛ بن زاده‌‌‌‌، راضیه. (1394). معناشناسی واژه عدل در قرآن کریم بر مبنای روش ایزوتسو. پژوهش‌های قرآن و حدیث (مقالات و بررسی‌ها)‌‌‌‌، 48(1)‌‌‌‌، 1‌‌۔23.
تمیمی آمدی‌‌‌‌، عبد الواحد بن محمد. (1410 ق). ‏غرر الحکم و درر الکلم‌‌‌‌. قم‌‌‌‌: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
تمیمی آمدی‌‌‌‌، عبدالواحد. (1366).تصنیف غرر الحکم و درر الکلم‌‌‌‌. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
دلشاد تهرانی‌‌‌‌، مصطفی. (1390). ‏نسبت عدالت و اخلاق در نهج البلاغه‌‌‌‌، مجله حدیث و اندیشه‌‌‌‌. 12‌‌‌‌، 5‌‌۔27.
راغب اصفهانی‌‌‌‌، حسین بن محمد. (۱۴۱۲ق). مفردات ألفاظ القرآن. ‏بیروت: لبنان‌‌‌‌، دار الشامیة.
زمخشری‌‌‌‌، محمود بن عمر. ‏(1386). مقدمة الأدب‌‌‌‌. تهران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌: مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران.
صادقی‌‌‌‌، هادی‌‌‌‌،. (1392). الگوی عدالت اجتماعی اسلام. همایش کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت‌‌‌‌. دورهٔ دوم‌‌‌‌، 221‌‌۔254.
طباطبایى‌‌‌‌، سید محمدحسین (علامه طباطبایی). (1390ق). المیزان فی تفسیر القرآن‌‌‌‌. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‌‌‌‌.
طوسی‌‌‌‌، محمد بن محمد‌‌‌‌ (خواجه نصیر الدین طوسی). (1413ق) اخلاق ناصری‌‌‌‌. تهران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌: نشر علمیه اسلامیه.
فراهیدی‌‌‌‌، خلیل بن‏احمد. (1409 ق). کتاب العین. قم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌: هجرت‏. ‏
قرائتى‌‌‌‌، محسن. (1388). تفسیر نور‌‌‌‌، تهران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌: مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن.
کراجکی‌‌‌‌، محمد بن علی. (۱۳۹۴). معدن الجواهر و ریاضة الخواطر. تهران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌: مکتبة المرتضویة.
کراجکی‌‌‌‌، محمد بن علی‌‌‌‌. (1410ق). کنز الفوائد. (محقق: عبد اللّه نعمه).  قم: دار الذخائر.
کلینی‌‌‌‌، محمد بن یعقوب‌‌‌‌. (1363). الکافی (اسلامیه). تهران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌: دار الکتب الإسلامیة.
کمال‌عزت، هادی؛ ‏صادقی، هادی. (1401ق). معیارهای فراگیر عدالت اجتماعی در قرآن کریم. اخلاق‌پژوهی. 5(4)     .doi:10.22034/ethics.2023.50386.1554
مجلسی‌‌‌‌، محمد باقر بن محمدتقی. ‏(1403ق). بحار الأنوار‌‌‌‌. لبنان‌‌‌‌: دار إحیاء التراث العربی.
محمدی ری‌شهری‌‌‌‌، محمد. (1389). میزان الحکمة‌‌‌‌. قم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌: مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث.
مصطفوی‌‌‌‌، حسن. (1385) التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌: مرکز نشر آثار علامه مصطفوی.
مطهری‌‌‌‌، مرتضی. ‏(1376). مجموعه آثار استاد شهید مطهری. ‏(ج ‏۲۳‌‌‌‌). تهران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌: صدرا.
مکارم شیرازى‌‌‌‌، ناصر‌‌‌‌. (1371). تفسیر نمونه‌‌‌‌. تهران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌: دار الکتب الإسلامیة.
موسوی خمینی‌‌‌‌، سید روح اللّه‌‌‌‌ (امام خمینی). ‌(1377)‌‌‌‌. شرح حدیث جنود عقل و جهل‌‌‌‌. تهران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) .
میرعظیمی‌‌‌‌، سید حمیدرضا‌‌‌‌؛ صالحی شهرودی‌‌‌‌، افراسیاب‌‌‌‌، (۱۳۹۹). عدالت اخلاقی در تفسیر المیزان و نسبت آن با عدالت افلاطونی و ارسطویی‌‌‌‌، اخلاق‌پژوهی‌‌‌‌. 3(9)‌‌‌‌، 25‌‌۔46.
 نراقی‌‌‌‌، احمد بن محمد مهدی‌‌‌‌، (1378ش) معراج السعادة‌‌‌‌. قم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌: هجرت.
Journal of Moral Studies
Volume 6, Issue 4 - Serial Number 21
September 2024
Pages 95-118

Files

Share

How to cite

Statistics