An Analysis of the Levels of Moral Value in the Actions of Non-Believers Based on the Theory of Divine Proximity

Document Type : Original Article

Authors

1 PhD in Islamic Ethics, University of Islamic Sciences, Qom, Iran

2 Associate Professor, Department of Philosophy, Imam Khomeini Educational and Research Institute, Qom, Iran

Abstract

According to the According to the theory of Divine Proximity,  moral value depends on both the intrinsic goodness of an act (husn fi'li) and the goodness of the agent's intention (husn fa'ili), defined as the intention of seeking closeness to God. Within this framework, faith in God and its prerequisites form the minimum threshold for moral value. This raises the question: are the actions of non-believers and polytheists, who lack this threshold, entirely devoid of moral value? This study evaluates the moral value of such actions using a descriptive-analytical method and rational and scriptural evidence. The findings show that the moral value of these actions varies. Disbelief or polytheism sometimes directly influences the actions, and non-believers or polytheists may be classified as either excusably ignorant (jahil qasir) or culpably ignorant (jahil muqassir). When excusably ignorant, actions performed with ethical intent, free from disbelief or polytheism, possess degrees of moral value and may qualify the individual for lower levels of Paradise. For culpably ignorant individuals, actions free from disbelief still carry relative moral value, which may mitigate punishment but not suffice for entry into Paradise. However, actions influenced by disbelief lack positive moral value and lead to greater distance from God and increased punishment.

Keywords

References

فهرست منابع
* قرآن کریم.
 
ابن‌بابویه، محمد بن علی. (۱۳۷۶). الأمالی للصدوق (چاپ ششم). تهران: نشر کتابچی.
ابن‌بابویه، محمد بن علی. (۱۴۰۶ق). ثواب الأعمال و عقاب الأعمال (چاپ دوم). قم: نشر دارالشریف الرضی للنشر.
برقی، احمد بن محمد بن خالد. (۱۳۷۱ق). المحاسن (چاپ دوم). قم: دار الکتب السلامیه.
پالمر، مایکل. (۱۳۹۶). مسائل اخلاقی (ترجمه: علیرضا آل‌بویه). قم: نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
جمعی از محققان. (۱۳۸۹). فرهنگ‌نامه اصول فقه. قم: نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
دیبا، حسین. (۱۳۹۹). بررسی شرط ایمان در فعل اخلاقی برای تحقق کمال اخروی از دیدگاه آیة ‌اللّه جوادی آملی. دوفصلنامه اخلاق وحیانی، ۹(۱)، ۵۔۳۵. https://doi.org/10.22034/ethics.2021.126952
زمخشری، محمود بن عمر. (۱۹۷۹م). أساس البلاغة (چاپ اول). بیروت: نشر دارصادر.
شیرازی، محمد بن ابراهیم (ملاصدرا). (۱۳۶۱). تفسیر القرآن الکریم (چاپ دوم). قم: نشر بیدار.
صدر، سید موسی. (۱۳۹۰). رابطه ایمان و فضایل اخلاقی. پژوهش‌های قرآنی، ۱۷(۶۷)، ۴۔۲۵.
طباطبایی، سید محمد حسین (علامه طباطبایی). (۱۳۷۲). نهایة الحکمة . قم: مؤسسه نشر اسلامی.
طبرسی، فضل بن حسن. (۱۳۷۲). مجمع البیان فی تفسیر القرآن (چاپ سوم). تهران: نشر ناصرخسرو.
طریحی، فخرالدین بن محمد. (۱۳۷۵). مجمع البحرین (چاپ سوم). تهران: نشر مرتضوی.
عیاشی، محمد بن مسعود. (۱۳۸۰ق). التفسیر: تفسیر العیاشی (چاپ اول). تهران: مکتبة العلمیه الاسلامیه.
فرغانی، سعیدالدین فرغانی. (۱۳۷۹). مشارق الدراری شرح تائیه ابن فارض (چاپ دوم). قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
قمی، علی بن ابراهیم. (۱۳۶۳). تفسیر القمی (چاپ سوم). قم: نشر دارالکتاب.
کبیر مدنی شیرازی، سید علی خان بن احمد. (۱۳۸۴). الطراز الأول والکناز لما علیه من لغة العرب المعول. مشهد: نشر موسسه آل البیت (ع).
کلینی، محمد بن یعقوب. (۱۴۰۷ق). الکافی (چاپ چهارم). تهران: نشر دار الکتب الاسلامیه.
مصباح یزدی، محمدتقی. (۱۳۸۳). آموزش فلسفه (چاپ چهارم). تهران: نشر امیرکبیر.
مصباح یزدی، محمدتقی. (۱۳۸۴). آموزش عقاید (چاپ اول). قم: نشر بین‌الملل سازمان تبلیغات اسلامی.
مصباح یزدی، محمدتقی. (۱۳۹۰). به سوی او (چاپ چهارم). قم: مؤسسه امام خمینی.
مصباح یزدی، محمدتقی. (۱۳۹۱الف). فلسفۀ اخلاق (چاپ چهارم). قم: مؤسسه امام خمینی.
مصباح یزدی، محمدتقی. (۱۳۹۱ب). اخلاق در قرآن (چاپ پنجم). قم: انتشارات مؤسسه امام خمینی.
مصباح یزدی، محمدتقی. (۱۳۹۳). دروس فلسفۀ اخلاق (چاپ نهم). تهران: نشر اطلاعات.
مصباح یزدی، محمدتقی. (۱۳۹۴). نقد و بررسی مکاتب اخلاقی (چاپ پنجم). قم: مؤسسه امام خمینی.
مصباح یزدی، محمدتقی. (۱۴۰۱). مراتب و انگیزه‌های ارزش اخلاقی. دوفصلنامه معرفت، ۳۱(۹)، ۵۔۸.
مصباح، مجتبی. (۱۳۹۰). بنیاد اخلاق (چاپ هفتم). قم: انتشارات مؤسسه امام خمینی.
مصباح، مجتبی. (۱۳۹۱). نقش نیّت در ارزش اخلاقی. دوفصلنامه اخلاق وحیانی، ۲(۱)، ۸۱۔۱۱۴. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.23833025.1391.2.1.4.4
مصباح، مجتبی. (۱۳۹۹). فلسفۀ اخلاق (چاپ ششم). قم: انتشارات مؤسسه امام خمینی.
مطهری، مرتضی. (۱۳۷۶). عدل الهی (چاپ یازدهم). تهران: انتشارات صدرا.
مطهری، مرتضی. (۱۳۹۰). فلسفۀ اخلاق (چاپ سی‌وپنجم). تهران: انتشارات صدرا.
مفید، محمد بن محمد (شیخ مفید). (۱۴۱۳ق). الاختصاص (چاپ اول). قم: المؤتمر العالمی لالفیه الشیخ‌المفید.
مفید، محمد بن محمد (شیخ مفید). (۱۴۱۳ق). الأمالی للمفید (چاپ اول). قم: کنگره شیخ مفید.
نبی‌زاده، حسین علی. (۱۳۹۰). پایان‌نامه نقش ایمان و کفر در مطلوبیت فعل اخلاقی.
نراقی، مهدی بن ابی‌ذر. (۱۳۷۸). جامع السعادات (چاپ اول). بیروت: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات.
.
 
Journal of Moral Studies
Volume 7, Issue 2 - Serial Number 23
September 2025
Pages 119-140

Files

Share

How to cite

Statistics