برنارد ویلیامز با جعل اصطلاح «بخت اخلاقی» در پی آن بود تا در تقابل با این ادعا که ارزش اخلاقی مستقل از اوضاع و احوال خارجی و از جمله بخت است، بر این ادعا و انگاره تاکید کند که ارزش‌ها و داوری‌های اخلاقی - تا حد زیادی - منوط و مبتنی بر بخت‌اند. در زندگی روزمرّه، چه‌بسا عاملان اخلاقی به سبب انجام اعمال و ارتکاب رفتارهایی نکوهش یا تحسین شوند که نسبت به آنها - دست‌کم به شکل کامل - کنترلی نداشته‌اند. در واقع، این نکوهش‌ها / تحسین‌ها تا اندازه‌ای به پیامدهای خیر یا شوم / شرّی گره خورده‌اند که به سبب بخت سعید یا سیاه افراد برایشان حاصل شده است و این‌جاست که پای بخت اخلاقی به میان می آید. مسئلۀ بخت اخلاقی از این منظر با مسئولیت اخلاقی نیز ارتباطی تنگاتنگ می‌یابد و این مسئله را پررنگ تر می‌سازد که چرا در برخی مواقع قضاوت‌های ما بر امور خارج از اراده فاعل تعلق می‌گیرد. در این مقاله ضمن طرح و تبیین رویکرد و نظریۀ ویلیامز در باب بخت اخلاقی، به بررسی ونقد آن پرداخته شده است.
A Critique of Bernard Williams’ Theory of Moral Luck
چکیده [English]
Bernard Williams introduced the notion of ‘moral luck’ to emphasize that the moral value is not independent of external circumstances, including luck; rather they are, to a great extent, dependent on luck. In ordinary lives, moral agents may well be praised or blamed because of doing things over which they do not have, at least complete, control. Indeed, these praises or blames are tied with good or bad consequences of the action that agents are lucky or unlucky to face. This is where moral luck comes into play. The problem of moral luck is interlocked with the problem of moral responsibility, highlighting the question that if according to the common sense, moral judgment should only be made about things under the control of the agent (the principle of control), then why do we sometimes judge on the basis of things outside the control of the agent? The problem will be more significant if we have an eye to the claim of evolutionary ethics, because if we are committed to the principle of control, no moral judgment can be valid. In this paper, I will illuminate and examine Williams’ approach to moral luck.
کلیدواژه ها [English]
Moral luck, moral responsibility, Bernard Williams, principle of control, free will
ابتدای صفحه