بررسی کاربست اخلاق فضیلت در تربیت اخلاقی؛ چالش‌ها و فرصت‌ها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مدرس گروه معارف دانشگاه اصفهان

چکیده

یکی از نگرانی‌های مشترک در میان مدافعان اخلاق فضیلت ارسطویی‌‌، پرداختن به مسئلهٔ منش انسان‌هاست. این مسئله که در دو قرن گذشته، به طور خاص ‌‌مورد مداقهٔ پژوهشگران حوزهٔ تعلیم و تربیت بوده‌‌، پس از احیای اخلاق فضیلت ـ در دههٔ 1950 ـ به‌سوی کاربست عملی رویکردهای فضیلت‌محور در تربیت اخلاقی، پیش رفته است. از آن زمان تا کنون‌‌، چالش‌های جدیدی در برابر اخلاق متکی به منش یا اخلاق فضیلت‌محور به وجود آمده که عمدهٔ آن‌ها از سوی طرفداران اخلاق مراقبت و موقعیت‌گرایان مطرح شده‌اند و عموماً خودِ وجود منش و به‌طور ضمنی فضیلت‌‌، زیر سؤال می‌رود. در این مقاله، به روشی تحلیلی و انتقادی می‌کوشیم تا نخست‌‌، میزان‌ جدّی بودن این چالش‌ها را بررسی کنیم و سپس به این مسئله می‌پردازیم که آیا بر مبنای فهم ارسطویی که فضیلت را نیازمند حکمت عملی می‌داند، ارائهٔ الگویی از یک انسان حکیم‌‌، می‌تواند هدفی دست‌یافتنی و معقول برای تربیت اخلاقی افراد جامعه وبه‌ویژه کودکان و نوجوانان، باشد؟ و اگر چنین نباشد‌‌، هدف از تربیت اخلاقیِ فضیلت‌محور چه خواهد بود؟ واکاوی ماهیت این هدف و جایگاه آن در سیمای کلی زندگی انسان امروز‌‌، همراه با تبیینی از شیوه‌هایی مؤثر در رشد عامل فضیلت‌مند‌‌، از دیگر مباحث مطرح شده در این مقاله هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Consideration of the Application of Virtue Ethics in Moral Training; Challenges and Opportunities

نویسنده [English]

  • Sayyid ‘Ali Asghar Hashimzadih
چکیده [English]

A common concern among advocates of Aristotelian virtue ethics is the problem of human character. The problem was particularly scrutinized by researchers of education in the last two centuries, and after the revival of virtue ethics in 1950s, it evolved into practical application of virtue-based approaches to moral training. Since then, character-based or virtue ethics faced new challenges mainly from advocates of care ethics and contextualists. They generally take the existence of character, and virtue for that matter, into question. In this paper, I begin by a consideration of how serious these challenges are through an analytic and critical method, and then I deal with the question: given the Aristotelian requirement of practical wisdom for virtue, is it an achievable goal to present a sage as a role-model for moral training of people in the society, particularly children and teenagers? If not, what is the purpose of virtue-based moral training? This paper is concerned with an inquiry into the nature and place of this goal in the human life today, together with an account of effective methods of training virtuous agents.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Virtue ethics
  • care ethics
  • character development
  • moral training
  • practical wisdom
  • Aristotle