مقایسه تطبیقی نگاه آموزه‌های دینی و عرفان اسلامی به اِفراط و اعتدال در عبادت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه اخلاق و منابع اسلامی دانشکده معارف اسلامی دانشگاه تهران

2 کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث

چکیده

در آیات قرآن و احادیث معصومین (ع) تأکیدات بسیار زیادی در باب ضرورت رعایت اعتدال در انجام عبادات به چشم می‌خورد و هر گونه اِفراط در عبادت، به شدّت نکوهش شده است. در نگاه عارفان مسلمان نیز با آن که عبادت، اساسی‌ترین رُکن اسلام و مسلمان بودن است، ضمن نهی از اِفراط در عبادت، به رعایت اعتدال در عبادت توصیه و تأکید شده است. در این مقاله، با نگاهی تحلیلی، به بررسی دیدگاه اسلام و عرفان اسلامی به مسئلهٔ اِفراط و اعتدال در عبادت پرداخته شده است و در نهایت، در یک مقایسهٔ تطبیقی، هماهنگی و هم‌سویی آنها در این بحث نشان داده شده است. در آیات و روایات و همچنین در آثار عارفان مسلمان، بر ضرورت رعایت اعتدال در عبادت، تأکید شده و آدمیان را از افتادن در ورطهٔ اِفراطی‌گری در عبادت بر حذر داشته‌اند. با توجه به آموزه‌های قرآن کریم و روایات معصومین (ع) و همچنین با نگاه به آثار و آموزه‌های عارفان مسلمان، در‌می‌یابیم که زیاده‌روی در انجام عبادت، نه‌تنها سبب ارتقای معنوی انسان نمی‌شود، بلکه ممکن است زمینه‌های تباهی و تیره‌گی قلب آدمی را نیز فراهم آورد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Views of Islamic Doctrines and Islamic Mysticism regarding Extremism and Moderation in Worship

نویسندگان [English]

  • mohammad miri 1
  • mansoore khatami 2
1 Assistant Professor of Tehran University
2 Masters in Quranic and Hadith Sciences
چکیده [English]

In the Glorious Qur'an and tradition, a huge emphasis is put on the need for practicing moderation in worship, and worshiping too much has been strongly condemned. Muslim mystics think although worship is one of the most basic pillars of Islam, it is forbidden to worship excessively and it has been recommended and emphasized to show moderation in worship. The present article analytically examines the views of Islam and Islamic mysticism on the subject of extremism and moderation in worship, and finally shows that these views are compatible and consistent as a result of this comparative study. In verses and hadiths, as well as in the works of Muslim mystics, the necessity of showing moderation in worship has been emphasized and people have been warned not to fall into the abyss of extremism in worship. In view of the teachings of the Glorious Qur’an and the hadiths of the Imams (a), and in view of the works and doctrines of Muslim mystics, we may find that excessive worship does not lead to human spiritual progress, but rather can provide the ground for the error and darkness of the human heart.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic ethics
  • moderation in worship
  • excess in worship
  • Islamic mysticism
  • excess and moderation in spiritual journey