بررسی مقایسه‌ای بخت اخلاقی در فلسفۀ اخلاق و تجرّی در اصول فقه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکترای حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه تهران - دانش آموخته سطح چهار حوزه علمیه قم

2 دانش آموخته سطح سه جامعة الزهراء

چکیده

یکی از مباحث چالش‌برانگیز در دهه‌های اخیر در محافل فلسفۀ اخلاق، مسئله «بخت اخلاقی» بوده است. «بخت اخلاقی» به این معناست که امری خارج از اختیار، در وضع اخلاقیِ مرتکب مؤثر افتد، یعنی شخص را مورد قضاوت قرار دهیم، در حالی که می‌دانیم پاره‌ای از اجزای رفتارِ موضوعِ قضاوت، تحت اختیار مرتکب نبوده است. در طرف مقابل، تجرّی - در دانش اصول فقه - نیز وضعیتی مشابه بخت اخلاقی دارد از این حیث که امری خارج از اختیار در سرنوشت اُخروی مرتکب مؤثر است. «تجرّی» - در اصول فقه - بدان معناست که فردی خلاف قطع خویش عمل کرده، آن گاه مشخص شود که قطعش مصیب به واقع نبوده است؛ آنچه واقع شده، قبح فاعلی داشته، اما قبح فعلی نداشته است. در این مقاله کوشش شده با مروری بر مباحث مطرح شده در بخت اخلاقی در فلسفۀ اخلاق و تجرّی در اصول فقه، مشابهت‌ها میان این دو مسئله تبیین شود. هرچند نقطهٔ ثقل مباحث در دو حوزه متفاوت است و یکی به روایی اخلاقی می‌اندیشد و دیگری به حلّیت و حرمت فقهی، اما پرداخت دقیق دشواره و تطبیق پیشنهادهای طرح شده در دو حوزه بر یک‌دیگر، می‌تواند تأثیر متقابلی در گره‌گشایی از ابهامات هر دو حوزه به جا نهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Moral Luck in Moral Philosophy and Tajarrī in Principles of Islamic Jurisprudence

نویسندگان [English]

  • mohammad niazi 1
  • فاطمه Ashnad 2
1 PhD graduate
2 master graduate
چکیده [English]

 The common currency is changing into a new form called “crypto-currency”. The
government and bank systems have no access to this kind of money, and
everyone can extract and exchange it in cyberspace. Although the modern
technology of crypto-currency provides opportunities, it nevertheless creates
challenges for nations. If these challenges are overcome, then this technology can
turn into a lucky chance. In view of the growing use of crypto-currency, ethicists
need to carefully identify its nature and moral positive function and clarify its
moral challenges. While this study introduces the subject of crypto-currency, and
examines its moral functions such as moderation, equality, justice, common
goods, and the supplement of people’s needs, it considers some moral challenges
like providing the ground for moral vices, damaging the environment, threatening
the security of users and the country. Finally certain solutions and suggestions are
put forward to reduce these challenges and to turn them into chances.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ethics
  • ethics of information technology
  • moral challenges
  • double functions
  • crypto-currency