نقد و بررسی دیدگاه طٰه عبدالرحمن در باب رابطهٔ دین و اخلاق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 فلسفه اخلاق دانشگاه قم

2 عضو هیات علمی دانشگاه قم

چکیده

رابطهٔ میان دین و اخلاق، همواره یکی از موضوعات محوری در فلسفۀ اخلاق و فلسفه دین بوده است. طٰه عبدالرحمن - فیلسوفِ نامدار مراکشی - یکی از جریان‌ساز‌ترین اندیشمندان جهان عرب به شمار می‌آید و آراء و ایده‌های او در مسائل گوناگون فلسفی، او را به متفکری نظام‌ساز بدل کرده است. در باب رابطهٔ دین و اخلاق نیز عبدالرحمن با طرح نظریهٔ «اتحاد و یگانگی اخلاق و دین» به دنبال درافکندن طرحی نو است. به اعتقاد او، نگرش‌های رایج به رابطهٔ اخلاق و دین، برخاسته از تفکری است که دوگانگی را، پیش‌فرض گرفته است؛ در حالی که اخلاق و دین دو تافته جدا بافته نیستند که دوگانگی میان آن دو معنا داشته باشد. در این مقاله، پس از بررسی نحوهٔ نگرش عبدالرحمن به «اخلاق» و «دین»، به تحلیل و ارزیابی دیدگاه او در باب رابطهٔ دین و اخلاق پرداخته و روشن خواهیم ساخت که او در اثبات اتحاد مفهومی و مصداقی دین و اخلاق ناکام بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Critical Analysis of Ṭāḥā ʻAbd al-Raḥmān’s View on the Relation between Religion and Morality

نویسندگان [English]

  • mohammad saied abdollahi 1
  • Ahmad Fazeli 2
1 فلسفه اخلاق دانشگاه قم
2 Assistant professor, University of Qom
چکیده [English]

The relation between religion and morality has been always considered to be a central subject in moral philosophy and philosophy of religion. Ṭāḥā ʻAbd al-Raḥmān, a famous Moroccan philosopher, is regarded as one of the most influential thinkers in the Arab world. He is a systematic theorist who has presented many views for different philosophical problems. The new theory of “unity of morality and religion” is put forward by him concerning the relation between religion and morality. He believes that the prevalent attitudes about this relation are derived from a thought that has taken disunity for granted, whereas it does not make sense to think of morality and religion as two distinct phenomena. After discussing ʻAbd al-Raḥmān’s view concerning morality and religion, we attempt to critically analyze it and to clarify that he failed to prove the unity of religion and morality in terms of their concepts and instances.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Religious morality
  • morality and religion
  • Ṭāḥā ʻAbd al-Raḥmān
  • rationality
  • faith
  • modernity