کارکردهای عقل پیش از تعلق به ساحت انسانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه قرآن و حدیث قم

چکیده

عقل از مخلوقات روحانی خدا به صورت موجودی مستقل خلق شده و به انسان هبه شده است. عقل پیش از تعلق به وجود انسان، ‌کارکردهایی دارد. این نوشتار به کارکردهای عقل در حوزه اخلاق می‌‌پردازد تا روشن شود آیا عقل در بُعد معرفتی، تنها «هست‌ها» را درک می‌کند یا «بایدها» را نیز درک می‌کند. باید مشخص‌ شود که عقل در بُعد غیر معرفتی «میل، ‌اراده و افعال خارجی» چه کارکردهایی دارد. با تکیه بر روایات امامیه و بر اساس رویکرد نص‌گرایانه در تحلیل روایات به این نتیجه رسیدیم که عقل در حوزهٔ معرفت‌شناسی، هست‌ها و بایدها را می‌شناسد و این شناخت در دو ساحت شناخت در قالب «نشانه و زبان» و «تحلیل و استنتاج» رُخ ‌می‌دهد. توانایی زبانی و استنطاقی عقل یکی از کارکردهای معرفتی عقل است که ‌می‌توان به صورت مستقل آن را مطرح کرد. عقل، افزون بر ادراک در حوزه رفتار نیز کارکردهایی دارد. قدرت، ‌مشیت، ‌اختیار، ‌میل و اقدام عملی و عینی از کارکردهای عقل است. عقل تمام رفتارهای ملائکه و روحانیین را ‌می‌تواند داشته باشد که اموری مثل «اِقبال، ‌ادبار، ‌سجده، ‌تکلّم و دعا» از امور مُصرح در قرآن کریم است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Functions of Intellect ('Aql) Prior to Human Existence

نویسنده [English]

  • mohammad rokkaei
Qom University of Quran and Hadith
چکیده [English]

Intellect ('Aql), as a spiritual creation of God, has been independently created and bestowed upon humans. Intellect, prior to its association with humans, has functions. This research focuses on the functions of intellect in the realm of ethics to clarify whether intellect, in its cognitive dimension, only comprehends "facts" or also comprehends "oughts." It needs to be determined what functions intellect has in its non-cognitive dimension (desire, will, and external actions). Based on the narrations of the Imams and utilizing a narrative-focused approach in analyzing the narrations, we have concluded that intellect, in the domain of epistemology, recognizes existents and oughts, and this recognition occurs in two domains, namely "sign and language" and "analysis and inference." The linguistic ability and the skill of expressing intellect verbally are one of the cognitive functions of intellect that can be addressed independently. In addition to perception, intellect also has functions in the realm of behavior. Power, will, choice, desire, and practical action are among the functions of intellect. Intellect can possess all the behaviors of angels and spiritual beings, such as "acceptance, refusal, prostration, speech, and supplication," as mentioned in the Quran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Intellect ('Aql)
  • desire
  • moral action of intellect
  • functions of intellect
  • recognition of oughts