چهار فضیلت اخلاقی متناظر در قرآن و تورات: بررسی ریشه‌شناختی و تحولات معنایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

پژوهشگاه قرآن و حدیث

10.22034/ethics.2024.51550.1702

چکیده

متون مقدس، به طور مشخص در ادیان ابراهیمی در بسیاری از مفاهیم مشترک‌اند، و این در موضوع اخلاق به نحو برجسته‌ای نمایان می‌شود. این مقاله بر چهار فضیلت اخلاقی در قرآن و تورات متمرکز خواهد بود که علاوه بر پیوندهای ریشه‌شناختی، به جهت کاربست‌های معنایی نیز به صورت حداکثری متناظر هم می‌باشند. این چهار ریشه فعلی عبارتند از: بِرّ (ברר/ḇrr) «نیکی»، زکو ـ زکی (זכה/zkh) «خلوص»، صِدق (צדק/ṣdq) «راستی» و طُهر (טהר/ṭhr) «پاکی».

پس از مقدمه و بیان مسئله، مقاله متضمن چهار بخش، به ترتیب واژه‌های مذکور می‌باشد. طبق یک الگوی تقریبا ثابت ابتدا مباحث ریشه‌شناسی تاریخی ـ تطبیقی مطرح، و از دورترین معنای حسی تا تحولات معنایی واژه‌ها بررسی می‌شود؛ بعد از آن کاربست‌های معنایی مشترک به ترتیب تاریخی در تورات و قرآن آمده، و در نهایت در ضمن یک تحلیلِ معنایی پیوند آنها را بررسی می‌کنیم. بخش نتیجه‌گیری نیز به جمع بندی کلی، سیر مباحث و برخی بایسته‌های پژوهشی اختصاص خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Four parallel moral virtues in the Quran and the Torah: An Etymological Study and Semantic Changes

نویسنده [English]

  • Heidar Eyvazi
Research Institute of the Quran and the Hadith
چکیده [English]

متون مقدس، به طور مشخص در ادیان ابراهیمی در بسیاری از مفاهیم مشترک‌اند، و این در موضوع اخلاق به نحو برجسته‌ای نمایان می‌شود. این مقاله بر چهار فضیلت اخلاقی در قرآن و تورات متمرکز خواهد بود که علاوه بر پیوندهای ریشه‌شناختی، به جهت کاربست‌های معنایی نیز به صورت حداکثری متناظر هم می‌باشند. این چهار ریشه فعلی عبارتند از: بِرّ (ברר/ḇrr) «نیکی»، زکو ـ زکی (זכה/zkh) «خلوص»، صِدق (צדק/ṣdq) «راستی» و طُهر (טהר/ṭhr) «پاکی».

پس از مقدمه و بیان مسئله، مقاله متضمن چهار بخش، به ترتیب واژه‌های مذکور می‌باشد. طبق یک الگوی تقریبا ثابت ابتدا مباحث ریشه‌شناسی تاریخی ـ تطبیقی مطرح، و از دورترین معنای حسی تا تحولات معنایی واژه‌ها بررسی می‌شود؛ بعد از آن کاربست‌های معنایی مشترک به ترتیب تاریخی در تورات و قرآن آمده، و در نهایت در ضمن یک تحلیلِ معنایی پیوند آنها را بررسی می‌کنیم. بخش نتیجه‌گیری نیز به جمع بندی کلی، سیر مباحث و برخی بایسته‌های پژوهشی اختصاص خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Torah Ethics
  • Quranic Ethics
  • Semitic Languages
  • Historical Linguistics
  • roots of brr
  • zk᾽
  • ṣdq and ṭhr